17 Ağu İhracatta Durgunluk , Dünya’da Resesyon

Gelişmiş ülkelerin merkez bankaları, 40 yılın en yüksek enflasyonları karşısında  para politikalarını değiştirmeye başladılar ve uzun süre sonra ilk defa faiz artırımına gittiler.

ABD Merkez Bankası (FED) ise daha hızlı bir sıkılaşma içine girdi. FED hem faizleri artırıyor hem de bilançosunu küçültüyor.

Avrupa’da ve İngiltere’de ise 2023 yılı son çeyreği ile 2024 yılının ilk iki çeyreğinde durgunluk ve sınırlı küçülmelerin yaşanma olasılığı oldukça yüksek.

Burada Türkiye’deki ihracatçıların ihracat performasını etkileyecek en önemli unsur ise ihracat finansmanıdır.

Finansman sıkıntıları ve yavaşlayan pazarlar da ihracatın malesef bir süre daha durgun ilerleyeceğini söylemek güç değil .

Küresel resesyon olasılığı artıyor

IMF’nin Temmuz ayında yayımlanan “Dünya Ekonomisine Bakış” raporu, dünya ekonomisinde ekonomik büyümenin (AB bölgesi hariç) 2022’de yüzde 3,2’den 2023’de yüzde 2,6’ya gerilemesini, 2024 ve 2025 yıllarında da sırasıyla yüzde 3,1 ve yüzde 3,6 ile resesyon sınırında kalmasını bekliyor.

ABD’de iflas eden Silikon Vadisi Bankası

Mart 2023 de ABD’de iflasıyla piyasalarda çalkantıya yol açan Silikon Vadisi Bankası (SVB), First Citizens Bank’e satıldı. Bu durum finansal para yönetimininde yapılan küresel yanlışların faturası tüm dünyaya kesildi .

IMF 2023 raporunda küresel resesyonu ele almış ve bu yılın 3’te birinin resesyonda geçeceğini önden belirtmiştir.

Bu süreçte IMF, Dünya Bankası ve OECD gibi kuruluşlar küresel ekonomik büyüme tahminlerini yayınladıkları raporlarda sunmaktadır ve henüz herhangi bir raporda küresel ölçekte bir daralma tahmini bulunmamaktadır. Öte yandan, sürekli olarak güncellenen raporlarda hem ülkeler bazında hem de küresel ölçekte tahmin edilen büyüme oranları her güncellemede aşağı yönlü revize edilmektedir. Hem kuruluşların ileriye yönelik tahminleri hem emtia fiyatları hem de faiz artışlarına devam edileceği sinyalleri, küresel bir kriz veya resesyon olmasa dahi bir yavaşlamanın kaçınılmaz olduğunu hatta küresel ekonominin o yavaşlama sürecinin halihazırda içerisinde olduğunu göz önüne sermektedir. Bu süreçte, Dünya Bankası son yayımladığı raporda küresel ekonomi için 2023 büyüme tahminini yüzde 1,7’ye, IMF 2023 için küresel büyüme tahminini yüzde 2,9’a ve OECD 2023 küresel büyüme hızı tahminini yüzde 2,6’ya indirmiştir. Yukarıdaki sebeplerden, Covid-19 sonrası yakalanan hızlı büyüme ortamı dünya genelinde ortadan kaybolmuştur. ABD 2022 yılında ilk çeyrekte yüzde 0,4, ikinci çeyrekte ise yüzde 0,2 oranında büyüme açıklayarak, her ne kadar ABD Hazine Bakanı Yellen bunun bir resesyon olarak değerlendirilmeyeceğini söylese de teknik tanım itibariyle resesyona girmiştir. Daraltıcı para politikası uygulamayan ve 2022 yılının birinci çeyreğinde yüzde 1,4 büyüme açıklayan Çin ekonomisi ise ikinci çeyrekte yüzde 2,6 oranında küçülmüştür. Genel itibariyle, 2021 yılında yakalanan küresel büyüme 2022 yılı itibariyle ivme kaybetmiş, yılın ikinci yarısından itibaren çoğu ülke çeyreklik büyüme oranlarında düşüş meydana gelmiştir. Bu yavaşlama trendi 2023 yılının ilk çeyreğinde devam etmekte ve bir süre daha devam edeceği öngörülmektedir

Küresel Gelir Büyüme Hızı ve Türkiye İhracatı Büyüme Hızı

Büyüme Beklentileri

Çözüm Önerileri

Süreçle ilgili birçok olumsuzluk mevcut olduğu gerçek fakat atılması gereken adımlar bu süreçte çok önemlidir.

• Küresel krizlerin çok boyutlu bir şekilde görüldüğü mevcut şartlarda ihracatçı firmalara yönelik hibe, teşvik ve desteklerinin artarak devam etmesi gerekmektedir.

• Yapılacak regülasyonlarda özel sektör temsilcilerinin görüşleri dikkate alınmaya devam edilmelidir. İstişare mekanizmaları genişletilmeli, sürekli ve kurumsal hale getirilmelidir.

• Gümrük Birliği, mevcut iktisadi koşullar dikkate alınarak güncellenmelidir. Güncelleme çalışmalarına özel sektör temsilcileri dahil olmalıdır. Uzun yıllardır devam eden Gümrük Birliği güncelleme çalışmalarına somut adımlarla devam edilmelidir.

El birliği ile bu süreçlerin atlatılmasını umut ediyorum,

Selam ve Sevgilerimle

Mahmut Sami SAKA

17.08.2023